تجارب الکترونیک هم محدودیتهای تکنولوژیکی و هم محدودیتهای غیر تکنولوژیکی دارد. محدودیتهای اصلی تجارب الکترونیک در زیر بیان شده است. اما با وجود این محدودیتها، پیشرفتهای هر روزه در فناوریهای جدید که موجب حذف قسمت زیادی از هزینهها در تجارب الکترونیک میشود، موجب شده است تا استفادهکنندگان از تجارب الکترونیک هر روز بیشتر شود. برخی از محدودیتها در زیر آورده شده است.
در جنرال الکتریک هزینههای مربوط به نیروهای کاری بخش خرید 30 درصد کاهش داشته است و برای 60 درصد کارمندان مجدداً تعیین وظیفه شده است. بخش منابع در ماه، حداقل 6 تا 8 روز وقت اضافی دارد تا بر روی کارهای حساس دیگری به جز کاغذبازی، فتوکپی و ارسال نامه بپردازد. هزینه مواد اولیه نیز تا 20 درصد تنزل پیدا کرده است چرا که دستیابی به تولیدکنندگان بیشتر به صورت Online باعث ایجاد رقابت بیشتر شده و این امر به نوبه خود قیمتها را کاهش داده است. این شرکت در سال 1997 بیش از یک میلیارد دلار جنس و کالا از طریق اینترنت خریداری کرد. جنرال الکتریک محاسبه کرده است که در عرض سه سال آینده تنها از طریق کارآمد ساختن هرچه بیشتر خریدها، 500 تا 700 میلیون دلار در سال صرفهجویی در شرکت ایجاد خواهد شد.
باید توجه داشت که این نوع تجارت بخشهای مختلفی دارد و ما میتوانیم با بهرهگیری از برخی از این بخشها، به تجارت الکترونیکی نسبی (Partial E-Commerce) دست یابیم. در تجارت الکترونیکی نسبی برخی از فرآیندهای کاری به صورت غیر الکترونیکی و نسبی انجام میشود و به عنوان مثال فروشگاه زنجیرهای شهروند دارای زیرساختهای یکپارچه الکترونیکی است و مبادلات پولی را نیز به صورت نسبی انجام میدهد. این نوع فروشگاهها از اینترنت به عنوان یک پل ارتباطی با مشتریان حوزه بهره گرفته و پس از دریافت سفارش آنها اجناس را تحویل داده و نقداً وجه آن را دریافت میکند. مدل تجارت الکترونیکی نسبی با توجه به زیرساختهای فعلی کشور ما، نمونه بسیار کارآمدی به شمار میآید.بنابراین در ایران با توجه به محدویتهایی که در زمینههای زیرساخت تجارت الکترونیکی و ICT وجود دارد میتوان مدل تجاری موفقی را ارایه کرد. چنان که مدل تجاریای که فروشگاه شهروند در حال حاضر از آن استفاده میکند به رغم اشکالاتی که دارد مدلی است که احتمال موفقیت در آن، به ویژه در شرایط کشور ما وجود دارد زیرا در این پروژه، اساس کار را بر بومی سازی تجارت الکترونیک، یعنی فروش از طریق اینترنت با استفاده از زیرساختهای موجود قرار دادهاند و عدم وجود زیرساختهای بانکی و اعتباری مناسب به صورت Online، مانع ورود این شرکت به حوزه تجارت الکترونیکی شده است. در این حالت مشتریان، جنس را از طریق اینترنت خریداری کرده و در منزل تحویل میگیرند و همان جا هم پول را پرداخت میکنند. منظور این نیست که مدل تجاری فروشگاه شهروند بی عیب و نقص و کامل است یا این که سایت مزبور اشکالات فنی ندارد، بلکه میخواهیم بگوییم که بومی سازی انجام شده در مدل تجاری آن را میتوان، تا آن زمان که بستر بانکی و اعتباری لازم در کشور فراهم نشود در سایر فروشگاههای الکترونیکی نیز به کار گرفت.
موسسات تجاری به منظور افزایش بهرهوری، کاهش هزینهها و بالا بردن کیفیت خدمت مشتریان، بر روی تجارت الکترونیک سرمایهگذاری میکنند. مشتریان نیز جذب خرید از طریق اینترنت میشوند چون درمییابند که قدرت انتخابشان به طور حیرتآوری افزایش پیدا میکند، اطلاعات بیشتر و بهتری برای خرید بدست میآورند و خرید راحتتری انجام میدهند. افراد پر مشغله نیز میتوانند در وقتشان صرفهجویی کنند. اطلاعات بهتر، انتخابهای بیشتر و هزینههای عملیاتی کمتر کسب و کارها و مشتریان را به طور همزمان به سمت تجارت الکترونیک سوق میدهد. در ادامه به مزایای استفاده از تجارت الکترونیک برای مصرفکنندگان اشاره شده است.
مزایای تجارات الکترونیک برای کسب و کارها
در محیط تجاری رقابتی و دایماً در حال تغییر امروز، کسب و کارها دیگر نمیتوانند بر یک بازار ثابت و پایدار برای محصولات خود متکی باشند. آنها باید در زمینه کیفیت، قیمت و خدمات پس از فروش با رقبایی که روز به روز در حال افزایش هستند رقابت نمایند. برای موفقیت در بازار آنها نه تنها باید قیمتها را پایین آورند بلکه باید تغییرات عمده بیشتری را در روشهای تولید، روابط تجاری و حتی فرهنگ سازمانی خود به عمل آورند. وجود یک بازار الکترونیکی در اینترنت به نحو بارزی موجب افزایش بهرهوری و رقابت بین شرکتها اعم از تولیدکننده و مصرفکننده میگردد. در ادامه به مزایای استفاده از تجارت الکترونیک اشاره شده است:
ماشینی کردن جریان کار برای تامین محصول به این معنا است که کارمندان این بخش وقت بیشتری برای تمرکز روی مذاکره به منظور به دست آوردن قیمتهای بهتر و نیز ایجاد روابط با تولیدکنندگان دارند. شرکتهایی که از EDI استفاده میکنند معمولاً 5 تا 10 درصد در هزینههای خود در بخش خرید صرفهجویی میکنند. اینترنت پتانسیلهای بیشتری برای کاهش این هزینهها دارند به علاوه اینترنت درها را به سوی انجام معاملات تجاری با تولیدکنندگان جدید و نیز تولیدکنندگان کوچک که سابقاً تنها از طریق فاکس یا تلفن ارتباط برقرار میساختند، میگشاید.
اگر برای داد و ستد از طریق اینترنت سه طرف کلی دولت، کسب و کار، و مصرفکننده را قایل شویم، اغلب B2B و B2c معرف تجارت الکترونیکی میباشند. در ادامه این مدلها معرفی میشوند:
داد و ستد در اینترنت به شیوههای دیگری نیز امکانپذیر است از جمله میتوان به مدلهای زیر اشاره کرد:
ارتباطات الکترونیک بین موسسات تجاری چیز تازهای نیست، بلکه سالها به شکل تبادل الکترونیکی اطلاعات (EDI=Dlectronic Data Interchange) که توسط شبکههای (VAN=value added networks) پشتیبانی میشدند و از طریق خطوط تلفن اختصاصی عمل میکردند، وجود داشته است.غالباً به منظور جابجایی الکترونیکی اسناد تجاری مرسوم (فاکتور و .) استفاده میشود. در واقع منظور از EDI تجارت بدون کاغذ میباشد. تعریفی که برای EDI ارایه شده است چنین است: انتقال اطلاعات تجاری سازماندهی شده توسط استانداردهای اطلاعرسانی مورد توافق از یک سیستم کامپیوتری به سیستم کامپیوتری دیگر از طریق تجهیزات الکترونیکی». ارایه توضیح مختصری درباره این تعریف، به درک موضوع کمک قابل توجهی خواهد کرد.منظور از اطلاعات تجاری سازماندهی شده» استفاده از روشی دقیق، قابل فهم و مورد قبول برای جمعآوری اطلاعات است. این قبیل اطلاعات شامل: کد کالا، قیمت پایه، محل تحویل کالا و سایر مواردی میباشد که یک سفارش خرید یا یک صورتحساب را تشکیل میدهد. صورتحسابهای دو شرکت مختلف، معمولاً با هم تفاوت دارند. ممکن است جای قرار گرفتن اسم مشتری و یا آدرس او تفاوت داشته باشند و یا تاریخ به شکلهای مختلفی نوشته شود. عبارت استانداردهای اطلاعرسانی مورد توافق» بیان میکند که اختلافهای موجود بین صورتحسابها با تعیین یک روش مورد توافق و ثابت برای ارایه اطلاعات به حداقل خواهد رسید. تاکنون تلاشهای گستردهای برای تدوین این استانداردها در سطح بینالمللی انجام شده است.عبارت: از یک سیستم کامپیوتری به دیگری» بیانگر این است که دو سیستم میتوانند در دو سازمان مجزا و یا در یک سازمان قرار داشته باشند. در واقع از EDI برای ارتباطات درون سازمانی نیز استفاده میشود. عبارت از طریق تجهیزات الکترونیکی» نیز بیان میکند که هیچ گونه مداخله انسانی در این مبادله وجود ندارد. تا سالها EDI تنها شکل قابل تصور از تجارت الکترونیک بود اما رشد و گسترش شبکه جهانی اینترنت و ابداع وب به کلی مفاهیمی را که در این زمینه وجود داشت متحول کرد. با به وجود آمدن تبادل الکترونیکی دادهها، حوزه استفاده تجارت الکترونیک از شرکتهای بزرگ و موسسههای مالی به کارخانهها، خرده فروشها، شرکتهای خدماتی و و حتی تا رزرو بلیت در آژانسهای مسافرتی و فروش اجناس دست دوم گسترش یافت. استفاده از تجارت الکترونیک در حدود 1970 با نوآوریهابی نظیر انتقال الکترونیکی سرمایه که در آن سرمایهها را میتوان به صورت الکترونیکی جابجا نمود گسترش یافت.یک سیستم انتقال سرمایه به مجموعهای از فعالیتها اطلاق میشود که به وسیله بانکها و موسسههای دیگر از قبیل اتاقهای پایاپای جهت انتقال منابع بین بانکها انجام میگیرد، تا همین اواخر سیستم مزبور کاملاً بر اساس اسناد کاغذی عمل میکرد و با توسعه آن در زمان، جهت انتقال منابع داخلی و بینالمللی به تدریج دارای چهارچوب و استانداردهای مشخصی گردیده بود. این وضعیت هنگامی تغییر نمود که اطلاعات مربوط به دستور انتقال سرمایه بر اساس اسناد کاغذی، توانست به یک سری دستورات کد شده و ماشینی تبدیل شود. با توسعه شبکههای جدید ایجاب مینمود تا پیامها به صورت استانداردهای خاصی مبادله گردند. استفاده از این فناوری به شرکتهای بزرگ و موسسههای مالی محدود میشد.با پیشرفت اینترنت وب موجبات ابداع تجارت الکترونیک به مفهوم امروزی فراهم شد. بنیان شبکه اینترنت در ابتدا ایجاد شبکهای بود که تمرکز موجود در کامپیوترهای کشورهای عضو پیمان ناتو از بین برود تا در صورت حمله احتمالی شوروی سابق به این مراکز دیگر پایگاهها به کار خود ادامه دهند. بعدها در سال 1969 چهار دانشگاه ایالات متحده به این شبکه پیوستند و کمکم اینترنت وارد اولین مرحله خود یعنی مرحله نظامی شد.در ادامه دانشگاهیان به این نتیجه رسیدند که میتوانند از اینترنت برای رسیدن به اهداف آکادمیک خود بهره گیرند. با آمدن وب تقریباً تمام ویژگیهای دوره آکادمیک به جز پست الکترونیک منسوخ شد. برای کار کردن با وب نیازی به دانش کامپیوتر چندانی نبود. با فراگیر شدن وب، شرکتها و صنایع هم برای کسب و کار نگاه خود را متوجه اینترنت کردند و به این ترتیب دوره تجاری اینترنت آغاز شد و استفاده از تجارت الکترونیک به سرعت گسترش یافت. یکی از دلایل این گسترش، توسعه شبکه های جدید، پروتکلها و نرمافزارهای کاربردی بوده است و دلیل دیگر افزایش رقابت بین شرکتهای تجاری بود.
بکارگیری پروتکل و زیرساختهای اینترنتی، EDI را از یک سیستم ارتباط معین که بر اساس خطوط ارتباط بین شرکتهای بزرگ و روابطی ثابت عمل میکند، متحول ساخته و آن را تبدیل به یک سیستم انعطافپذیر میکند که دامنه آن شرکتهای بسیار بیشتری را در برمیگیرد. شرکتهایی که حتی ممکن است یکدیگر را نشناسند. EDI از طریق اینترنت، EDI یک دهم از طریق VAN هزینه در بردارد و به همبن دلیل اینترنت باعث توسعه EDI میشود. به عنوان مثال وقتی که شرکت بویینگ، سیستم محدود VAN-EDI خود را به یک سیستم EDI اینترنتی تغییر داد، مشتریانی که در یک سیستم سفارش قطعات شرکت میکردند 5 برابر شدند. بر اساس یک تحقیق که در سال 1999 در میان شرکتهای کشورهای صنعتی انجام گرفته است، علیرغم قدمت کاربرد EDI، تعداد شرکتهای دارای وبسایت به مراتب بیشتر از شرکتهایی بوده که از EDI استفاده میکردهاند. علاوه بر استفاده از EDI،
اولین قدم در بررسی یک موضوع داشتن تعریفی مناسب از آن میباشد. با توجه به جوان بودن رشته فناوری اطلاعات و علیالخصوص تجارت الکترونیک هنوز تعریف دقیق و جامعی برای آن مشخص نشده است و در حال حاضر هر کس از دیدگاه خود به مساله روی آورده است. ابتدا با برخی مفاهیم و تعاریف از دیدگاه پروفسور توربان آشنا می شویم. تجارت الکترونیک عبارت است از خرید و فروش کالا، خدمات و اطلاعات از طریق شبکههای ارتباطی
درباره این سایت